Untitled Document

Femmige Mardina Paulusse Reinink

Mijn moeder anno 1943

Femmige

IN AFWACHTING. ’s Heer Arendskerke, 21-5-1990

Maandagmorgen.

Lieve Peet,

We zitten te wachten op telefoon uit Rotterdam. Je had wel gelijk, dat het toch al bekend was, wat ik had, maar ik wilde dat paar dagen niet verpesten en er is toch niets aan te doen. Donderdag om half vijf kwam de KNO – arts vertellen wat het was. Pa was net weg naar huis. Ze hebben twee kwaadaardige plekken in de slokdarm gevonden en de lymphe klieren aan weerskanten van het borstbeen. We hebben niet helemaal tegen je gejokt. Want wat we vandaag horen, is, of het al dan niet geopereerd kan worden. Zo niet, dan moet het met bestralingen en chemotherapie tot staan gebracht worden. Je moet niet boos zijn want nu was het gezellig en ik ben doodsbang voor emoties. Pa en ik praten er ook niet over. We leven gewoon verder. Ik heb de gelukkig erg druk en werk enorm in de tuin. Ik kan het nu nog doen. En deze hobby is erg rustgevend; dat gewroet in de aarde kalmeert wel zo geweldig. Het moeilijkste is 's avonds naar bed gaan. Maar op een seresta 10 red ik het goed. Alleen donderdag avond in het ziekenhuis werkte hij niet. Toen kreeg ik 's nachts van de nachtzuster warme melk met honing en daar ben ik op ingedoezeld. Gek hé?
Ja, we hadden zo'n mooi leventje. Mooi huis, mooie tuin, doen en laten wat je wilt! Er moet toch altijd wat zijn wat de zaak verknalt, kennelijk. Ik schrijf deze brief omdat Pa vanavond aan de telefoon niet erg zal uitweiden. Zijn zenuwgestel is ook een eind naar de knoppen. Het werd net weer een beetje beter na al die ellende van vorig jaar. Toen begon het op 7 juni. Dat zal nu niet veel schelen.
Hij is gisteren naar de familie Kole geweest om het te zeggen. Dat is de taxi. Daar zal ik weer erg afhankelijk van worden. We hadden een afspraak gemaakt voor 19 juni, omdat ik vrijdag in de taxi er niet over wilde beginnen. Toen we thuis waren heb ik het verteld. Pa was er helemaal niet gerust op; toen ik woensdag nog niet naar huis mocht, vertrouwde hij her ook niet meer. Ze zaten steeds te wachten op de uitslag van de anatoom-pathaloog.
Ik vertel het ook niet tegen veel mensen. Ik ben medelijden en medelijdende gezichten beu. Dat ik niet kan praten, moet maar meer dan genoeg zijn voor het zielenleven van mijn medemens.

Nogmaals lamenteren helpt niets; bovendien ben ik niet van plan het leven van mijn omgeving te verzieken. Ik moet er toch weer door maar ik geef de moed niet op. Dat zie je ook maar aan Liesbeth Sanderse. En ik heb altijd mijn leeftijd als voordeel. Is de ziekte lang niet zo agressief. En gelukkig ben ik verder kerngezond. Want wat ze de afgelopen week niet allemaal hebben onderzocht hebben!! Bloeddruk, hart, longen, luchtwegen, alles is oké.

Schrik dus niet te erg. Maar je vertrouwde het niet, hé? Ik merkte het wel aan je. Meestal voel je zoiets.

Lieve jongen, zodra we iets meer weten hoor je het. Bel zelf ook eens een keertje. Je bent altijd zo moeilijk te bereiken. Maar ik schrijf wel gauw weer een keertje. Groeten van Pa en verschrikkelijk veel liefs van je moeder.

Met de hand er bijgeschreven: Kwam net telefoon van Dijkzigt. Woensdag a.s. om 10.30 moet ik prof. Tilanus zijn. Dan hoor ik, of hij kans ziet te opereren,

Houdoe MA

HAAR STRIJD. ’s Heer Arendskerke, 16-8-1990

Lieve Peter,

Wat een dag de 15e(woensdag). Eerstens om 6 uur je bed uit. Vind ik niet erg, want dat doe ik wel vaker, maar dan hoeft het niet en dat is een groot verschil. Een hoop nadenken, opdat ik niets vergeet, niet ontbijten – waar ik toch al niet tegen kan – maar je moet nuchter verschijnen en om 7 uur de taxi voor de deur. Helemaal niet druk op de weg, dus om 8.15 in Dijkzigt. Om 8.45 uur besteld en dan kom je erachter, dat ze pas om 9 uur beginnen, wat natuurlijk weer uitloopt. Tevens hoor je dan, dat er om 10 uur longfoto's gepland zijn en 's middags om 2 uur slikfoto's. En dat alles hoor je van te voren niet. Nu vond ik die slikfoto's om 2 uur niet zo erg, want ik moest toch opgenomen worden voor de chemokuur en dan kan je de foto's laten maken als wandelend patiënt. Maar toen bleek, dat het aantal witte bloedlichaampjes zich niet voldoende had hersteld en dat die opname een week uitgesteld was. We vroegen ons wel af, waarom ik dan iedere woensdag naar Goes moet voor een bloedprik. Hadden we ook een telefoontje kunnen hebben, dat het bloed nog niet in orde was.
Maar geen gemopper! Al met al zaten we om ongeveer 11.15 uur in het restaurant aan de koffie, om te wachten tot het s.v.p. een keer 2 uur zou worden. Wij voor de zekerheid al om half twee naar de röntgen, maar daar klopte het gelukkig. Er kwam nog wel een dokter die wist dat ik niet opgenomen was, maar had begrepen, dat ik al naar huis was. Dat konden we gelukkig dus even recht zetten. Om half drie werden die slikfoto's gemaakt. Ik heb gevraagd of we de resultaten onmiddellijk mee konden krijgen, omdat ik nog terug moest naar de chemospecialist. En dat was maar goed ook, want die had heel rare resultaten van het onderzoek van 's ochtends, maar de resultaten van de slikfoto's waren gunstig. En volgens mij heb ik 's ochtends ook dat onderzoek niet gehad, wat ze bedoeld hadden. Dat was zo'n rare toestand. Wel tien mensen tegelijk; hetzelfde onderzoek. Je krijgt een heel licht roesje en dan kun je een uurtje uitslapen. Toen ik bij mijn positieven kwam lagen er wel tien voor pampus en Pa zat naast mijn bed. Ik had honger als een jonge hond en zeg tegen Pa, dat hij eens moest vragen, wanneer ik mocht eten. Dat mocht direct. En daarom klopte er iets niet. Want ik heb dit onderzoek al eens eerder gehad en toen waren er wél stukjes uit min slokdarm geknipt voor de anatoom – patholoog; en toen mocht ik de hele dag niet eten, zelfs geen kopje thee was toegestaan.
Enfin, wonder boven wonder kregen we die dokter ook nog te pakken en die was ook opgelucht over de goede uitslag van de slikfoto's. En die andere foto's vertrouwde hij helemaal niet. Nu moet ik donderdag 23 augustus om 10.45 voor een thorax – scan. In Nederlands vertaald is dat enkele schijfjes–foto van je bovenlichaam. Je gaat dan door zo'n koker en ieder ogenblik moet je je adem inhouden en wordt er weer 3 mm. gefotografeerd. Duurt ongeveer een half uur. En om 11 uur moet ik opgenomen worden voor de derde chemokuur. Dus dat klopt ook al weer niet. Maar ik zorg, dat ik op tijd ben voor al die scans en de rest laat ik maar weer op mij af komen. Alleen ik was zo gewend aan die opname woensdags en vrijdag naar huis! Nu is de opname donderdags en ben ik benieuwd wanneer ik dan weg mag. Maar lieve mensen, wat ben je eigenlijk een nummer. Zo'n hele dag ook. Ze laten je maar wachten, uren!
Als je zo hoort van Caroline! Die moest om half zeven 's ochtends naar het ziekenhuis. Daar constateerden ze, dat haar bekken te nauw was. Nu was die baby al bijna veertien dagen te laat Ze heeft de hele dag gemarteld met die weeën en dat kind kon er toch niet uit. En om 5 uur besloten ze tot een keizersnee. Hadden ze ook meteen kunnen doen. Ze denkt nog met afschuw aan die dag, zo'n ellende. Maar het is een lief kindje en je tante en oom zijn er zielsgelukkig mee.

Inmiddels is het wel zaterdag middag geworden. Ik heb mijn hele verhaal nog eens overgelezen en heb toch geen zin om op nieuw te beginnen Het is niet allemaal even duidelijk. Was het mij ook niet en dat komt omdat Pa niet altijd even scherp is in zijn berichtgeving. Van medische toestanden weet en snapt hij hel weinig. Bij exacte navraag komt het hierop neer: donderdag de 23e bloedprik, dan om 11.00 scan en die tijd dat de scan plaats vindt onderzoeken ze dat bloed. Is – indien – dat bloed goed, dan wordt ik aansluitend opgenomen. Dus ik ga weer met mijn hele handel op stap, d.w.z. de hele troep voor drie dagen plus medicamenten en alles wat een vrouw nodig heeft om enigszins redelijk voor de dag te kunnen komen. Dus 100% zeker is het nog niet, dat ik donderdag in Dijkzigt ben. Spreek maar een tijd met je vader af dat je belt. Ik stel het altijd zeer op prijs, als je komt. Maar als het alleen maar die witte bloedlichaampjes zijn, waarom het niet door kan gaan is het zo erg nog niet. Dat hoorde ik ook van mevrouw Boer. Die heeft deze toestand ook al een keer gehad. Maar die hebben ze maar in het ziekenhuis gehouden, omdat ze er ook helemaal ingesteld was en kip noch kraai heeft. Lang leve de verzekeringspremies! Trouwens woensdags hadden we ook tegen Kole gezegd: Ga mar naar Arendskerke terug, want dat wachten telt ook door. Dus 's middags moesten ze nog een keer rijden. Ik schat zo 600,- gulden, die dag aan taxikosten. Als ze nu gewoon hadden gebeld hadden: Komt u maar niet want de uitslagen van het bloedonderzoek uit Goes zijn niet bevredigend! Dat drukt toch wel de premie enigszins. Want ik ben niet de enige met deze bevindingen!

Ingesloten een krantenartikeltje uit de Telgraaf! Toch nog een compliment voor je buurman! Want weinig mensen hebben gevoel voor humor. Nu vind ik de afgebeelde kunstwerken ook niet om te gillen. En zo hel erg ouderwets ben ik toch ook niet. Ik weet niet of jij dit rangschikt onder de noemer kunst!

A.s. dinsdag komt Hans een dagje. Die had ook op ziekenhuisbezoek willen komen afgelopen week. We hadden al gezegd: De enige geschikte dag is de woensdag, maar toe moest hij werken. Dus hij had donderdag willen komen. En dan weet ik dat ik misselijk ben. Dus ik heb geschreven: Kom dan liever naar 's Arendskerke.
Ze hebben wel een fijne vakantie gehad. Voor hen was het lang genoeg, maar er waren wel twintig kinderen op die camping, dus je neef Maarten had helemaal geen zin om naar huis te gaan.
Zo, ik stop met mijn relaas. Ik hoop, dat alles een beetje duidelijk is en dat je nog even belt voor donderdag. Dan kun je verder met Pa afspreken.
Ontvang heel veel liefs en groeten van Pa en van mij.

EEN VERJAARDAGSBRIEF. ’s Heer Arendskerke, 20-9-1990

Lieve Peter,

Het is lang geleden, een verjaardagsbrief, maar aangezien ik door mijn keelkanker mijn stem kwijt ben en daarom niet kan bellen, schrijf ik maar.
Van harte gefeliciteerd met je verjaardag en nog heel veel jaren in goede gezondheid erbij gewenst. Wat dat laatste betekent ben ik nu wel achter. Hoewel ik niet mopper, want ik voel mij prima. Een beetje eerder moe dan anders, maar dat schijnt normaal te zijn door dat bestralen. Als ik dan een uurtje ga liggen, is 't weer over. En ik ben wel zo verstandig mijn rust te nemen, als ik voel dat het nodig is. Verder zijn de littekens in mijn hals zeer gevoelig en schrijnerig. Maar echt beroerd ben ik niet van dat bestralen. Kan nog komen natuurlijk, ik heb het pas 9x gehad. Verder gaat het slikken een beetje moeilijker, maar ik kan alles nog eten en het is per persoon verschillend hoe erg dat wordt.
Verhongeren zal ik niet, want ik heb altijd mijn maagslang nog voor astronauten eten. Daar heb ik me in 't ziekenhuis wel bij bevonden.

De familie uit Hilversum was er om half elf en om 2 uur waren ze vertrokken naar Vlissingen. We hebben gegeten, d.w.z. saucijzenbroodje, bolus, spekjes, bramen. Het was lekker en ik had geen zin voor die paar uurtjes de hele heisa van warm eten uit de kast te halen. Je neefje is natuurlijk weer gegroeid en ik geloof wel, dat hij de spelling door heeft. Hij oefent dan ook met een heerlijk fanatisme. De tuin is nog steeds mooi. We hadden alles ook nog zo keurig aangeharkt, maar toen kwamen er een paar slagregens en alles was plat. Dat laat ik maar zitten tot het minder broeierig is, want met dit weer heb je nog steeds kans op zo'n harde bui. Ik geloof dat je broer en aanhang van plan zijn om op Pa zijn verjaardag te komen. Heb jij dan ook zin om te komen? Moet je wel al vrijdags al hier zijn; kun je zaterdags mee naar de Snuffelmarkt in de Zeeland hallen: is best leuk. Oude mensenvisite nemen we dan wel een andere keer.

Pa heeft alle druiven geplukt. Is denk ik een kilo of 5. Ik heb er sap en jam van gemaakt. Heerlijk! Ik kan ze niet eten, te glibberig. Ik ben geen baas over de pitten, want ik kan niet meer spugen, dus Pa moest er zoveel eten! En de vogels hebben een paradijs. We gingen eens kijken of de blauwe op het terras al rijp waren en er was er niet één meer.
Ik vind het onaangenaam weer. Het zal bij jullie nog erger zijn. Zo warm en broeierig. Heb je altijd in September bij hoge temperaturen.

Ziezo, ik stop. Ik wens je een heel prettige dag en bel eens een keertje.

Groeten van Pa en veel liefs van mij.

IN HET ONGEWISSE. ’s Heer Arendskerke, 4-11-1990

Lieve Peter,

Ik ben aardig door mijn schrijfmachine - papier heen en daarom maar op een blocnote – vel. Aan jou kan dat wel. Het gaat toch maar om de inhoud. Ik weet niet wanneer je komt, maar dat geeft ook niet. Het spaart me dan een hoop schrijfwerk, als ik nu uitleg, wat er nu precies aan de hand is.
Woensdag de 24e moest ik dus eigenlijk weer voor opname. Toen was mijn bloed weer niet goed, dus de opname ging niet door. Het was toch een rotdag, want er moest een echo van mijn lever gemaakt worden en een scan van het bovenlichaam. Dus overal wachten tot je billen van plastic zijn, net als de stoelen. Tussendoor stuurden ze ons nog verkeerd en werd er ook nog even een foto van de longen gemaakt. Toen dachten wij: Jeetje, wat gaat alles vlot. Hadden we nooit moeten denken, want toen kwam er een zuster zeggen, dat er verkeerde foto's gemaakt waren en dat we naar de scan afdeling moesten. Maar er was een fout gemaakt en we waren direct aan de beurt, zei men. De dienstdoende juffrouw zei, dat het ongeveer 20 minuten zou duren, maar dat werd 5 keer 20 minuten, d.w.z. ruim anderhalf uur. Toen terug naar die dokter. Die was inmiddels gaan eten, maar zou ook in twintig minuten wel terug zijn. Dat duurde maar drie kwartier. Toen na veel gezoek in mijn dossier, dat alles goed was behalve mijn bloed en dat we de volgende week maar terug moesten komen. Toen Pa belde was hij niet over zijn toeren, maar hij had langzamerhand een humeur onder het vriespunt. Ik was ook niet zo te spreken, maar ik heb toch iets meer ervaring. Bovendien had ik genoeg aan mezelf, want ik moest daar nuchter verschijnen en we waren om half acht weggereden, dus trek in iets had ik helemaal niet meer.
Dit was dus de 24e. Nu de 31e. Toen gaf het niet hoe laat we kwamen; er was toch alleen maar een bloedprik en een bezoek aan de dokter. Ik had weer de hele troep bij me, in de vaste overtuiging, dat ik wel moest blijven. Maar toen bleek, dat de uitslag van de scan zo was, dat de chemokuur goed had ingewerkt op mijn slokdarm. D.w.z. de tumor is veel kleiner geworden, maar de medicijnen hebben niet gepakt op de lever. Nu is die lever al niet in orde sinds juli 1989 en het is bijna niet erger geworden. Dus ik schrok niet zo. Nu denken ze, dat de methode van kuren niet goed is. Als je zo'n kuur aan het infuus hebt, krijg je dus één keer in de maand een piek aan medicijnen en dan drie weken niets. Nu komt het vaker voor, dat een geleidelijke toediening meer effect heeft. Nu hoef ik niet meer terug voor het infuus, maar ik moet thuis iedere dag die troep slikken. Ik ben er nu wel achter, wat ik liever doe! Je kunt beter één keer per maand goed rot zijn, dan iedere dag een beetje. November 29 moet ik weer voor controle. Ik had nog zo tegen Pa gezegd, dat als er iemand belde hij gewoon moest zeggen, dat alles goed was, omdat ik helemaal niet onder de indruk was van deze gang van zaken. Ik weet wel het één en ander af van mensen met een leverkwaal. Die zijn nl. doodmoe en mager, worden vaak geel en zijn uitgeschakeld voor gewone werkzaamheden. Nu weet ik dat die lever niet goed is, maar zoals ik me voel en er uit zie, kan het nooit erg wezen. Dus toen jullie belden, zei Pa dus wat er aan de hand was, dat alles goed was, maar …… alles met tranen in zijn stem. De volgende dag heeft hij op mijn verzoek de huisarts gebeld. Daar heb ik een brief voor opgesteld met verschillende vragen voor Dijkzigt. Dr. Scheer is die dag twee keer geweest. Hij kwam n.l. weer terug, toen hij met dokter Kok uit Dijkzigt gebeld. De toestand van de lever is nog zo als vorig jaar. Er zitten twee uitzaaiinkjes, die niet erger zijn geworden. Maar zij hebben graag, dat ze tot stilstand komen, of te wel verdwijnen. Één leverfunctie laat het afweten hierdoor. Dat heft met de bloedstolling te maken. Maar de lever heeft ongeveer 16 functie, dus erg ernstig is het niet. Vorig jaar met die grote operatie waren ze al verwonderd dat mijn bloed zo slecht stolde (ik heb toen bloedstollende middelen moeten slikken). Eerst dachten ze toen, dat het kwam van de Chefarine, maar dat was het niet. Het kwam hierdoor. Dus dr. Scheer was zeer bemoedigend. Pa wou er eerst niet bij komen zitten, maar achteraf was hij blij, dat hij het wel gedaan had.
Hij was ook nog al gerustgesteld. Vooral, toen de dokter zei, dat mensen met een ernstige leverkwaal zeer onverschillig worden, de boel de boel laten en zich nergens meer mee bemoeien. Toen was hij helemaal overtuigd dat het wel meeviel. Nu wil ik ze zaken helemaal niet wegwimpelen. Ik heb natuurlijk een rotziekte, maar dat heb ik dus al lang. Mijn hals is ook gescanned. Daar zit helemaal niets meer. Ik had dat gevraagd, omdat ik er zo'n last van heb. Maar die chemo werkt altijd zo heftig in op bestraalde gebieden. Maar het is wel lastig.
Meer heb ik over dit alles niet te vertellen. Dus we leven weer gewoon door. Gisteren was er een snuffelmarkt in Goes. Hadden we ons nogal op verheugd, want we dachten, na zo'n lange tijd zullen ze wel iets aan te bieden hebben. Wat een rotzooi! Om kwart over tien waren we al weer thuis. Het was ook helemaal niet druk. Het enige wat we hadden was een paar puzzels voor Pa. En dan moet je altijd maar afwachten wat er allemaal ontbreekt. Die Zeeland hallen zijn failliet. Dat weet je? Daarom was die snuffelmarkt zolang geleden.
Hans is dinsdag geweest. Het was gezellig. Iets bijzonders had hij ook niet. Het is wel lekker rustig als hij alleen komt. Je hebt dan een normaal gesprek. Maar als er kinderen bij zijn, is het altijd anders: was bij ons vroeger ook zo. Maar in Leiden bleven we meestal logeren (ook niet altijd een pretje) maar dan zat je 's avonds wél rustig.
Wat een rotweer de laatste tijd, hé? De tuin is net een moeras. Ik heb er niet veel meer te doen. Een paar Afrikanen uittrekken en de margrieten afknippen. Maar alles bloeit mooi en ze staan niet in de weg. En een hoop fuchsia's laat ik staan. Ik heb boven 10 geraniums en ongeveer twintig fuchsia's! Dat vind ik genoeg. Vorig jaar had ik 44 fuchsia's overgehouden en dat is me toch wel een beetje te grote rotzooi en te veel waterdamp boven. Die jij vóór in de tuin heb gezet laat ik allemaal staan. Als het niet gaat vriezen hebben ze geluk gehad. Het zijn nog zulke grote ook! Bij vorstvrij weer heb ik gelijk een gemakkelijke tuin vóór: maar je vader voorspelt een strenge winter – waarom weet ik niet – en die heeft er verstand van, zoals bekend!
Mijn wimpers en mijn wenkbrauwen zijn ook helemaal verdwenen. En mijn armen en benen zitten vol met blauwe plekjes. Ik hoef eigenlijk niet eens iets te stoten. Gewoon maar stevig aanraken, dan verschijnt er al een bloeduitstorting. Alles door die Vépésic. Dat zijn capsules met vergif. Eerst wist ik dat niet, dus dan schrik je. Maar die troep maakt alles kapot. Je moet het ook innemen op onverdunde ranja om de darmwand te beschermen. En als je knoeit, onmiddellijk met veel water je handen spoelen. Geen wonder, dat al je haar er van uitvalt. Heeft ook zijn voordelen! Ik hoef mijn benen ook niet meer te ontharen.
Zo, ik brei er een eind aan. Wacht maar af wanneer je komt. Alles is goed, laat het een klein beetje op tijd weten! Ontvang de hartelijke groeten van Pa en heel veel liefs van mij,

PS. Ik hoop, dat alles duidelijk is.

59 Het sterven van mijn moeder.